گزارش “گام به گام تا توقف ناقص سازی جنسی زنان در ایران”

ختنه دختران در میان اهل تشیع پاکستان و هند

سمیره حنایی- رایحه مظفریان

ناجیه بیست و چند سال دارد. دقیق نمی­داند کی متولد شده است. در نوجوانی ازدواج کرده است. حالا چهار فرزند دارد، دو دختر و دو پسر. یکی از فرزندانش را به زن برادرش سپرده است تا بوسیله آن بتواند گدایی کند. هرروز دم در داروخانه در گرمای طاقت فرسای جنوب به امید خرده اسکناس­های ۲۰۰ و۵۰۰ تومانی که متصدی داروخانه به مراجعین می­دهد وقت می­گذراند. دختربزرگش نازیه است. دختری شیرین وزیبا که فقط ۶ سال دارد واز صبح تا ظهر را در سطح شهر می­چرخد و گدایی می­کند. بیشتر ازآن که به فکر پول درآوردن باشد شیطنت­های کودکانه ذهنش را پر کرده­ اند.

ناجیه از جمله زنان پاکستانی است که به همراه شوهرش چهارسال پیش به ایران آمده اند. شوهرش در شهر خراب شده بعد از زلزله بنایی می­کند و همسر و دختر بزرگش از صبح تا شب گدایی می­کنند. گاهی هم سوار وانت های باربری می شوند و خودشان را به چهارراه ها می رسانند اما بیشتر اوقات دم داروخانه می توان پیدایش کرد. در خانه متروک وخرابه ایی که زمانی افغانی ها در آنجا زندگی می کردند با یک کولر آبی سر می کنند.اما خنده هایش نشان می دهد که از زندگی راضیست. فارسی را خوب حرف می زند مشخص است زن باهوشی است می گوید دراین چهارسال مهاجرت یاد گرفته است. از او می پرسم آیا در کشور پاکستان دختران را هم ختنه می کنند؟ سعی می کند با دقت کلمات را انتخاب کند وجواب مرا کامل بدهد:

-ناجیه: بله در پاکستان این کار را می کنند اما حالا ما که آمده ایم اینجا کسی این کار را نمی کند آخر کسی نیست که برایمان این کار را بکند. آنجا زنان را ختنه می کنند چون اعتقاد دارند تا ختنه نشوند برای همخوابی با شوهرشان نجس هستد.

از او می پرسم نازیه را هم ختنه کرده ایی؟

-ناجه: نه.نازیه هنوز بچه است. دختر وقتی ازدواج کرد برای این که تمیز شود وبعد پیش شوهرش بخوابد اورا ختنه می کنند. قسمتی از آن (بادست نشانم می دهد) را می برند. بعد بلافاصله به او می گویند به بستر شوهرت برو. دیگر پانسمان نمی کنند. خودش خونش بند می آید و به مرور خوب می شود.

خودت هم ختنه شده ایی؟

-ناجیه: نه. من میترسم. همیشه میترسیدم. دیگر به ایران آمدیم و من ختنه نکردم. اما زن برادرهایم وخواهر شوهرهایم همه شان آن موقع ختنه کردند. گاهی به زنی که بچه دار نمی شود می گویند ختنه کن تا این ترس باعث حامگی ات شود.

اگر برگردی ختنه می کنی؟ ختنه اجباری است؟

-ناجیه: نه. من ختنه نمی کنم. درد دارد. با تیغ می برند. اجباری نیست اما اکثرا می کنند. اما خدا را شکر کسی اینجا نیست که ما را ختنه کند.

اگر ختنه نکنند مگر میتوانند با شوهرشان بخوابند؟

-ناجیه: می گویند ختنه شده تمیز تر است. اگر نباشد می گویند نجس است مثلا.

اما تو ختنه نکردی ….

-ناجیه: من آمدم ایران. اینجا دیگر کسی نبود که مرا ختنه کند ومن نجات پیدا کردم

مدام می خندد به پاکستانی چیزهایی را به زن برادرش می گوید. بچه اش مدام دفترم را ازدستم می گیرد وبا کاغذهای سفید بازی می کند. نازیه رفته است گدایی. مردم از داروخانه که بیرون می آیند پول خردهایشان را به او می دهند.

ناجیه به من می خندد و می گوید: “نکند می خواهی ختنه شوی؟ نازیه را ختنه نمی کنم میترسم خیلی درد دارد”.

به این می اندیشم شاید شرایط کنونی اش، گدایی در بازار، هوای گرم وکولرآبی در اوج گرمای جنوب، بد باشد اما آمدنش به ایران موهبتی بزرگ را برای او به ارمغان آورد. او اکنون یک زن کامل است و قربانی سنت غلط ناقص سازی جنسی زنان در کشورش نشده است.

ناقص سازی جنسی زنان در خاورمیانه و آفریقا و بخش هایی از آسیای شرقی همچنان رواج دارد. در این میان باید گفت که این سنت در بین پیروان اکثر مذاهب یاقت می­شود. در میان اتیوپی تبارهای یهودی، مسیحیان، بی اعتقادها، همزادگرایان آفریقا و مسلمانان. در میان مسلمانان نیز می توان در بین تمامی مذاهب در نقاط مختلف جهان آن را یافت اگرچه پیشوایان دینی هر کدام از مذاهب اسلام نظرات متفاوتی نسبت به این عمل دارند. در ایران این عمل همچنان در مناطقی انجام می­شود. اما بیشتر اهل تسنن شافعی مذهب دختران خود را ختنه می­کنند اگر چه همجواری برخی از شیعیان با اهل تسنن در مناطقی از جنوب و غرب ایران نیز موجب شده است که این شیعیان نیز دختران خود را ختنه کنند اما می توان گفت که ناقص سازی جنسی زنان در بین اهل تشیع ایران به طور عمومی رواج ندارد و بسیاری از مراجع اهل تشیع نیز فتوا بر منع آن داده اند. این در حالی است که در میان شیعیان سایر کشورها مانند عراق، پاکستان و هند این عمل همچنان انجام می­شود.

در ۶ فوریه ۲۰۱۳ سازمان زنان “پانا” طرحی را برای ممنوعیت ختنه در مرکز عراق به پارلمان دولت مرکزی ارائه داد این در حالی است که در شمال عراق و در منطقه خودمختار کردستان عراق بیش از ۵ سال است که ناقص سازی جنسی زنان توسط پارلمان ممنوع اعلام شده است.  تحقیقات پانا نشان می­دهد که از ۱۲۱۲ زنی که در سرشماری سازمان پانا شرکت کرده اند ۳۸ درصد آن ها ختنه شده اند.

داوودی بهره جامعه کوچکی از مسلمانان شیعه هستند که عددی حدود دو میلیون نفر در جهان را در برمی­گیرند. بیشتر افراد این جامعه در هند زندگی می­کنند اما تعداد زیادی از آن­ها را در سایر نقاط جهان نیز می­توان یافت.

شیوع ناقص سازی جنسی زنان در هند و پاکستان مخفی مانده بود تا این که برای اولین بار فرحناز زاهدی معظم خبرنگار پاکستانی بهره ای این سکوت را شکست. به طور سنتی دختران در سنین پایین و توسط دایه ها ختنه می­شوند. دایه ها از ناخن گیر و تیغ استفاده می کنند. اعتقاد بر این است که ۵۰ تا ۶۰ درصد زنان بهره ای ختنه شده اند.

این گونه به نظر می رسد که این رسم با موج مهاجرت از سوی آفریقا به جنوب هند و پاکستان رواج پیدا کرده است. برخی از پژوهشگران نیز معتقدند که همراه با مهاجرت برده ها در قرن ۱۹ و ۲۰ به این منطقه آورده شده است. رهبران دینی بهره­ای این عمل را یک فریضه دینی می دانند.

در هند هم برای اولین بار یک استاد بازنشسته دانشگاه به نام ریحانا قدیالی مقاله­ای زیر عنوان “همه چیز برای عزت” نوشت و برای اولین بار اعلام کرد که ناقص سازی جنسی زنان در هند هم انجام می­شود. او در مقاله اش با ۵۰ زن مصاحبه کرده است. تحقیقات او نشان می دهد که انگیزه برای ختنه کردن پیروی از شریعت و کنترل میل جنسی دختران است. زنانی که دختران را ختنه می کنند از مراجع بهره ای اجازه دریافت می کنند. در شهر بزرگی چون بمبئی این عمل بلافاصله بعد از تولد و در بیمارستان انجام می شود در حالی که در شهرهای کوچک حدود سن ۶ سالگی انجام می گیرد. تخمین شیوع ناقص سازی جنسی زنان در هند و پاکستان بسیار مشکل است چرا که انجام این عمل به صورت مخفیانه انجام می شود.