ازدواج به عنوان یکی از اصلی ترین پیوندهای زندگی هر دختر و پسری محسوب می شود و نقش اساسی در سرنوشت آنها دارد. لازمه ازدواج رسیدن به بلوغ فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی به همراه بلوغ جسمی است و تنها بلوغ فیزیکی نمی تواند مبنای درستی برای این پیوند قرار گیرد.

قربانیان ازدواج اجباری

جعفر بای آسیب شناس و جامعه شناس در خصوص ازدواج های اجباری و زود هنگام گفت: با دو شکل از ازدواج اجباری روبه رو هستیم. یک ازدواج می تواند هم اجباری و هم زود هنگام باشد ولی قطعاً ازدواجی که زود هنگام است اجباری نیست. در بعضی قبایل مانند عرب ها، ترکمن ها این باور وجود دارد که ازدواج دختر عمو، پسر عمو در آسمان ها بسته شده است و این نوع ازدواج در فرهنگ آن ها اجباری است و دختر و پسر بدون چون و چرا باید بپذیرند.

وی ادامه داد: دسته دوم افرادی هستند که زودتر از موعد ازدواج می کنند، یعنی با توجه به ازدواج های فعلی به آنها ازدواج زود هنگام گفته می شود تا شکل فرهنگ همسر خود را متناسب با خودشان در بیاورند یعنی در شرایط جامعه پذیری این ازدواج صورت می پذیرد که متناسب با هنجارها و ارزش ها مورد قبول خودشان این ازدواج را صورت داده اند و فرد مورد نظر را آن گونه تربیت کنند که خودشان می خواهند.

گاهی بعضی از افرادی که ویژگی های خاصی دارند، برای مثال از خانواده ممتاز اجتماعی هستند در معرض ازدواج زود رس قرار می گیرند.

عقد دخترعمو و پسرعمو، در آسمان بسته شده است

مجید ابهری جامعه شناس اظهار داشت: متاسفانه در برخی مناطق شرق و جنوب شرقی کشور بر اساس باورهای قبیله ای و عشیره ای است که برخی از این ازدواج ها در سنین پایین و حتی کمتر از سن قانونی برای دختر ها و پسرها اتفاق می افتد.

وی افزود: از نگاه جامعه شناختی گروهی از این ازدواج ها پیوندهای خون بس بوده است که برای آشتی دادن  یا پایان بخشیدن به نزاع بین دو طایفه انجام می شود و بعضی دیگر بر اساس باور های اجتماعی مانند بسته شدن عقد دختر عمو و پسر عمو در آسمان، ازدواج ناف بری که از همان هنگام تولد شریک زندگی دختر را مشخص می کنند.

بای هم اضافه کرد: بعضی ها هم در بعضی قبایل و فرهنگ ها ازدواج درون قبیله ای دارند یعنی حق ازدواج با خارج از قبیله خود را ندارند مانند بلوچ ها و اهل سنت، اصطلاحاً به این افراد در جامعه شناسی درون همسر می گویند.

مرگ خاموش جوانان

با توجه به پیچیدگی های روابط جامعه شاید دختر و پسر به مرحله رشد کامل برای اداره یک زندگی نرسیده باشند به همین دلیل ناکامی در اداره ی زندگی برای آنها به وجود می آید.

این آسیب شناس در خصوص مشکلات حاصل از ازدواج های تحمیلی بیان کرد: این دسته از افراد مهارت لازم برای اداره زندگی را ندارند. همچنین نرسیدن به بلوغ فکری ازمشکلات دیگراست چرا که معمولا در این ازدواج ها دیگری برای آنها انتخاب می کند چون در مرحله رشد هستند بلوغ فکری در آنها به حد کافی نرسیده است که خودشان بتوانند شریک زندگی خود را انتخاب کنند.

بای ادامه داد: معمولا در ازدواج های زود هنگام انتخاب کننده اطرافیان هستند و در نتیجه معلوم نیست انتخاب درست یا نادرست باشد. ازدواج از جمله مواردی است که حداقل حق فرد در آن، این است که خودش انتخاب کند، ولی یکی از اشکالات این ازدواج ها دادن حق انتخاب به دیگری است. زندگی با ازدواج زود هنگام معمولا در معرض مداخله اطرافیان است و این نیز یکی دیگر از مشکلات این نوع زندگی است.

ابهری جامعه شناس در خصوص آسیب های وارده به پسران عنوان کرد: ازدواج پسران در سنین پایین باعث می شود آنها بدون رسیدن به سن بلوغ اجتماعی و فرهنگی تشکیل زندگی دهند و به خاطر کمبود تجربه، مشکلات جنسی و عاطفی پیدا کنند. این گونه افراد معمولاً تا رسیدن به سنین میانسالی ممکن است سه الی چهار ازدواج دیگر انجام دهند که باعث بروز اختلافات خانوادگی در سطوح دیگر می شود.

کمبود عشق حس می شود!

بای آسیب شناس و جامعه شناس تاکید کرد: افراد در ازدواج های زود هنگام چون به درک عمیقی از یکدیگر نمی رسند در نتیجه به علت نداشتن شناخت صحیح از هم نمی توانند رابطه عاطفی صمیمانه ای را داشته باشند. این افراد به خاطر ازدواج زودهنگام، هیچ موقع همراه با عشق، عاطفه و صمیمیت زندگی نمی کنند، پس با این فقدان فرد دچار پدیده ناکامی در عشق و عاطفه می شود و این مسئله بسیار حائز اهمیت است چون آسیب های روحی و روانی را به دنبال دارد.

ابهری افزود: به علت عدم ثبت قانونی این گونه ازدواج ها اغلب با مشکلاتی نظیر عدم علاقه بعد از رسیدن به سن قانونی می گردد، همین علت عاملی برای جلوگیری از ثبت رسمی ازدواج می شود که این موضوع نیز مشکلات خاصی را به دنبال دارد.

جامعه باید بیدار شود

این جامعه شناس در خصوص راه حل برای کاهش آسیب های ازدواج های تحمیلی گفت: آگاه سازی، اطلاع رسانی و تصویب قوانین بازدارنده از عوامل اصلی و پیشگیری است. اقدامات آموزش و پرورش در زمینه آموزش های بهداشتی و مهارت های زندگی در این موضوع می تواند کمک کننده باشد.

بهتر است در  ازدواج والدین و اطرافیان نقش راهنما و حامی را برای دختر و پسر بازی کنند. شکل گیری ازدواج های تحمیلی چیزی جز بی انگیزه کردن فرد برای ادامه زندگی، فراموش کردن آرزوها و رویاهای دست یافتنی و تباهی به همراه ندارد، پس هوشمندانه بیندیشیم و رفتار کنیم تا آمارهای زیاد طلاق که می تواند به خاطر این نوع ازدواج ها باشد به طور خیره کننده ای کاسته شود.

گزارش از بهار الهی