بر اساس آمار‌ سازمان ثبت احوال ایران، سال گذشته یک هزار و ۵۱۱ نوجوان کم‌تر از ۱۵ سال در کشور صاحب فرزند شدند.

این آمار که گواهی از شیوع ازدواج کودکان در ایران است نشان می‌دهد که ۸۳۴ نفر از این نوجوانان، ساکن مناطق شهری و ۶۷۷ نفر ساکن مناطق روستایی بوده‌اند .
هم‌چنین آمارهای سازمان ثبت احوال نشان می‌دهد که سال گذشته ۹۶ هزار و ۳۵۱ دختر ۱۵ تا ۱۹ سال نبز صاحب فرزند شده‌اند که از این تعداد ۶۱ هزار و ۳۹۲ مورد در مناطق شهری و ۳۴ هزار و ۹۵۹ مورد در مناطق روستایی بوده‌ است.

باردار شدن دختران عوارض و خطرات زیادی برای سلامتی آنها دارد. مرگ و میر در مادران نوجوان بیشتر است.

بر پایه آمار صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد (یونیسف)، عوارض ناشی از بارداری و زایمان یکی از مهم‌ترین علل مرگ دختران در سنین ۱۵ تا ۱۹ سال در سطح جهان است و سالانه به ۷۰ هزار مرگ منجر می‌شود.
بنا به این گزارش، نوزادان مادران کمتر از ۱۸ سال نیز ۶۰ درصد بیشتر از سایر نوزدان با خطر مرگ و بیماری روبه‌رو هستند.
آمار ثبت احوال همچنین مشخص می‌کند که در سال گذشته ۳۱۴ پسر و ۳۷ هزار و ۱۱۷ دختر نوجوان کم‌تر از ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند.
ازدواج در کودکی نمونه آشکاری از خشونت و آزار زنان است. در ایران صدها کودک دختر زیر سن ده سال هر سال مجبور به ازدواج اجباری و غیر قانونی می‌شوند و این روند با شیب زیادی رو به افزایش است. اگرچه ایران در سال‌های اخیر آمار رسمی ازدواج کودکان را ارائه نمی‌دهد اما آمارهای سازمان ثبت احوال ایران نشان می‌دهد که از سال ۱۳۸۳ تا ۱۳۹۳ نزدیک به ۴۲۰ هزار دختر زیر ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند.
از نظر قانون ایران، دختران بالای ۱۳ سال می‌توانند ازدواج رسمی کنند اما حتی دختران زیر ۱۳ سال نیز با درخواست پدر و اجازه قاضی حق ازدواج رسمی دارند. این تنها آمار ازدواج‌های رسمی است و بسیاری از ازدواج‌‌های کودکان به طور رسمی ثبت نمی‌شوند.

«فقر اقتصادی»، «بی‌سوادی یا کم‌سوادی» و «اعتیاد والدین به مواد مخدر»، ازجمله مهمترین دلایلی است که منجر به ازدواج دختران در سنین زیر ۱۸ سال می‌شود.

سابقه قوانین ازدواج کودکان در قانون ایران به سال ۱۳۱۳ می‌رسد. ماده ۱۰۴۱ حداقل سن ازدواج دختران را ۱۵ سال و پسران را ۱۸ سال تعیین کرده بود، هرچند در شرایط خاص با ارائه گواهی دادگاه دختران در ۱۳ سالگی و پسران در ۱۵ سالگی می‌توانستند ازدواج کنند.

قانون حمایت از خانواده‌ای که در سال ۱۳۵۳، در دوران محمدرضا پهلوی تصویب شد، سن ازدواج را برای دختران به ۱۸ سال و برای پسران به ۲۰ سال رساند. با اجازه دادگاه و بر اساس مصلحت، دختران می‌توانستند در ۱۵ سالگی هم ازدواج کنند.

پس از انقلاب اسلامی در ایران، قانون حمایت از خانواده به دستور آیت‌الله خمینی در اسفند ۱۳۵۷ لغو شد. در سال ۱۳۶۱ ماده قانونی ۱۰۴۱ ازدواج، مغایر شرع تشخیص داده شد و نکاح قبل از بلوغ، به شرط رعایت مصلحت توسط ولی طفل، جایز شناخته شد و اجازه از دادگاه نیز لازم دانسته نشد.

تغییرات سال ۱۳۷۹ نمایندگان مجلس ششم ایران در ماده ۱۰۴۱ توسط شورای نگهبان خلاف شرع تشخیص داده شد و در نهایت مجمع تشخیص مصلحت نظام قانون فعلی را تصویب کرد که بر اساس آن ازدواج دختران در ۱۳سالگی و پسران در ۱۵سالگی با اجازه ولی و تشخیص دادگاه مجاز است.

منبع